پنج گام تا حمل‌ و نقل پاک

به گزارش چشم‌انداز انرژی، آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA) در جدیدترین گزارش خود با ارائه پنج راهکار کلیدی، مسیر روشن و قابل دستیابی برای تسریع الکتریکی‌سازی حمل‌ونقل جاده‌ای در این کشورها ترسیم کرده است. بنابراین گزارش حمل‌ونقل جاده‌ای تقریباً ۱۸ درصد از کل انتشار جهانی دی‌اکسیدکربن را به خود اختصاص داده و سهم قابل توجهی در آلودگی هوای شهری دارد؛ چرا که حدود ۹۴ درصد از انرژی مصرفی این بخش در سراسر جهان بر پایه سوخت‌های فسیلی است. برای کاهش اثرات زیست‌محیطی این بخش، نیاز به تسریع روند الکتریکی‌سازی انواع وسایل نقلیه سبک، اتوبوس‌ها، کامیون‌ها و همچنین وسایل نقلیه دو و سه‌چرخ وجود دارد؛ این روند باید همراه با توسعه زیرساخت‌های شارژ و بهره‌گیری از برق تولید شده از منابع تجدیدپذیر صورت گیرد.

به منظور تحقق اهداف تعیین شده در توافقنامه پاریس، ناوگان خودروهای برقی باید طی پنج سال آینده هشت برابر شود و تا سال ۲۰۵۰ بیش از ۹۰ درصد خودروهای جاده‌ای جهان را تشکیل دهد. در سال ۲۰۲۴، از هر پنج خودروی فروخته شده، یک دستگاه خودرو برقی بوده است. در پایان همان سال، فروش جهانی خودروهای برقی از ۱۷ میلیون دستگاه فراتر رفت؛ رقمی که در سال ۲۰۱۵ تنها ۶۵۰ هزار دستگاه بود. بیشتر خودروهای برقی و ایستگاه‌های شارژ مرتبط با آن در کشورهای چین، اروپا و ایالات متحده مستقر هستند، در حالی که بازارهای در حال توسعه به دلیل موانع موجود، از این روند عقب مانده‌اند.

یکی از مهم‌ترین موانع، قیمت بالای خودروهای برقی و زیرساخت‌های شارژ است که معمولاً خارج از توان مالی بازارهای در حال توسعه قرار دارد و این موضوع با محدودیت دسترسی به سرمایه و منابع مالی تشدید می‌شود. سیاست‌های هدفمند می‌توانند این موانع و چالش‌ها را برطرف کنند، به‌ویژه اقدامات مالی و مالیاتی که می‌تواند به افزایش توان خرید خودروهای برقی و شارژرها کمک کند.

در این راستا، پنج سیاست و اقدام کلیدی برای تسهیل و تسریع الکتریکی‌سازی حمل‌ونقل جاده‌ای در کشورهای در حال توسعه پیشنهاد شده است:

۱. تعیین اهداف بلندپروازانه برای فروش خودروهای برقی و توسعه زیرساخت‌های شارژ
پذیرش اهداف بلندمدت و مشخص در زمینه فروش خودروهای برقی و ایجاد زیرساخت‌های شارژ، به‌عنوان ابزاری حیاتی برای ترویج گذار به حمل‌ونقل پاک عمل می‌کند. این اهداف که با در نظر گرفتن منابع موجود و شرایط محلی تنظیم می‌شوند، سیگنال‌های روشنی به سرمایه‌گذاران، فعالان صنعتی و مصرف‌کنندگان احتمالی ارسال کرده و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مورد نیاز و افزایش اعتماد بازار را تسهیل می‌کنند.
نمونه‌هایی از این اهداف عبارتند از: کیپ ورد که هدف فروش ۱۰۰ درصد خودروهای برقی برای خودروهای مسافربری جدید تا سال ۲۰۳۵ را تعیین کرده است، شیلی که هدف ۱۰۰ درصد فروش خودروهای برقی برای خودروهای سواری و اتوبوس‌های عمومی تا همان سال را دنبال می‌کند، و استان هاینان چین که قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ تمامی خودروهای خصوصی جدید را برقی کند و تا آن زمان ۴۵ درصد کل خودروهای این منطقه را برقی نماید.

۲. ترویج حمل‌ونقل پایدار در شهرها
رشد سریع جمعیت شهری در بازارهای در حال توسعه، منجر به افزایش فعالیت‌های حمل‌ونقلی و تشدید آلودگی هوای شهری ناشی از سوخت‌های فسیلی خواهد شد. تحقق حمل‌ونقل پایدار در شهرها، تنها به الکتریکی‌سازی وسایل نقلیه محدود نمی‌شود، بلکه نیازمند کاهش رانندگی خصوصی نیز هست.
شهرها می‌توانند با اتخاذ سیاست‌ها و اقدامات متنوع، مانند توسعه شهری با کاربری ترکیبی، طراحی فشرده شهری به منظور کاهش نیازهای سفر، اعمال محدودیت‌هایی بر اساس شرایط محلی مثل محدودیت پلاک خودرو، سهمیه‌بندی وسایل نقلیه، ایجاد مناطق کم‌انتشار و قوانین پارکینگ عمومی، به تحقق این هدف کمک کنند. همچنین ارائه مشوق‌های اقتصادی برای افزایش استفاده از خودروهای برقی می‌تواند تقاضای بازار را تقویت نماید.

۳. بهره‌گیری از منابع مالی توسعه‌ای برای پروژه‌های حمل‌ونقل عمومی برقی
سیستم‌های مدرن حمل‌ونقل عمومی نسبت به رانندگی خصوصی، انرژی کمتری مصرف کرده و گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه‌تر و پایدارتر برای جوامع و خانوارهایی است که توان خرید خودرو شخصی را ندارند. این سیستم‌ها افراد را به فرصت‌های آموزشی، شغلی و فعالیت‌های اقتصادی مرتبط متصل کرده و نقش کلیدی در توسعه پایدار ایفا می‌کنند.
با این حال، تهیه ناوگان اتوبوس‌های برقی و ایجاد زیرساخت‌های شارژ مرتبط معمولاً فراتر از توان مالی کشورهای در حال توسعه است. در این موارد، بانک‌های توسعه‌ای و مؤسسات چندجانبه می‌توانند با تأمین مالی، از خرید اتوبوس‌های برقی و ایجاد زیرساخت‌ها حمایت کنند.
به عنوان نمونه، بانک توسعه بین‌آمریکایی در بوگوتا (کلمبیا) وام‌هایی برای جایگزینی اتوبوس‌های دیزلی با برقی اختصاص داده است. بانک جهانی در داکار (سنگال) پروژه سیستم سریع‌السیر اتوبوس برقی را تأمین مالی کرده و بانک توسعه آسیا (ADB) به همراه بانک سرمایه‌گذاری زیرساخت آسیا (AIIB) در هند وام‌هایی برای خرید و نگهداری ۶۵۰ اتوبوس برقی و زیرساخت شارژ آن ارائه داده‌اند.

۴. حمایت از مدل‌های کسب‌وکار نوآورانه برای وسایل نقلیه دو و سه‌چرخ برقی
وسایل نقلیه دو و سه‌چرخ برقی، به مراتب مقرون‌به‌صرفه‌تر از خودروهای سواری هستند و نقش مهمی در تأمین نیازهای حمل‌ونقل روزمره مردم بازارهای در حال توسعه، مانند رفت‌وآمد، تاکسی و تحویل کالا ایفا می‌کنند. همچنین این وسایل فرصت‌های توسعه صنعتی از طریق تولید و مونتاژ محلی ایجاد می‌کنند.
با این وجود، دسترسی به تأمین مالی و توان خرید این وسایل در بسیاری از بازارهای در حال توسعه محدود است. مدل‌های کسب‌وکار نوآورانه مانند اجاره یا تعویض باتری، می‌توانند هزینه‌های اولیه را کاهش داده و نگرانی‌های کاربران درباره نگهداری و کاهش کیفیت باتری را برطرف کنند.
برای مثال، در کنیا و تایلند، مدل تعویض باتری باعث شده است که وسایل نقلیه برقی دوچرخه‌ای مقرون‌به‌صرفه‌تر از نمونه‌های سوخت فسیلی باشند. همچنین در چین، شبکه‌های تعویض باتری به رانندگان وسایل دو و سه‌چرخ این امکان را می‌دهد تا در کمتر از یک دقیقه باتری خود را به طور کامل شارژ کنند.

۵. رسیدگی به نیازهای گروه‌های آسیب‌پذیر در فرآیند گذار
در بازارهای در حال توسعه، گذار به سمت خودروهای برقی ممکن است گروه‌های حاشیه‌ای را که به زنجیره ارزش حمل‌ونقل جاده‌ای مبتنی بر سوخت‌های فسیلی وابسته‌اند، تحت تأثیر قرار دهد. این افراد که شامل اپراتورهای کوچک خدمات حمل‌ونقل و کارکنان فردی می‌شوند، ممکن است در این فرآیند کاهش درآمد قابل توجهی را تجربه کنند و حتی معیشت خود را از دست بدهند.
برای حمایت از این گروه‌ها و پاسخگویی به نیازهایشان، ضروری است سیاست‌گذاران فرآیندهای مشورتی فراگیر و اعتمادسازی را به‌کار گیرند که شامل همه گروه‌های آسیب‌پذیر در بخش‌های رسمی و غیررسمی باشد. چنین رویکردی می‌تواند به تدوین برنامه‌هایی منجر شود که هم مقرون‌به‌صرفه و در دسترس باشند و هم معیشت مردم را حفظ کنند و گذار عادلانه به حمل‌ونقل پایدار را تضمین کنند.

لینک کوتاه شده : Energyhorizon.ir/n/52f92