حضور زنان در صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر جهان درجا زد؛ سهم ۳۲ درصدی از سال ۲۰۱۹ ثابت مانده است

به گزارش چشم‌انداز انرژی، گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر (IRENA) نشان می‌دهد زنان تنها ۳۲ درصد از نیروی کار تمام‌وقت در صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر را تشکیل می‌دهند. هرچند این سهم نسبت به سایر صنایع انرژی بالاتر است، اما از زمان نخستین تحلیل جنسیتی IRENA در سال ۲۰۱۹ تغییری نکرده و نشان می‌دهد که در زمینه افزایش حضور زنان در این بخش، پیشرفت معناداری حاصل نشده است.

این گزارش با عنوان «انرژی‌های تجدیدپذیر: نگاهی از منظر جنسیتی – ویرایش دوم» جامع‌ترین ارزیابی تاکنون از میزان مشارکت زنان در نیروی کار جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر و موانع پیش روی آنان را ارائه می‌دهد. IRENA در این گزارش بر ضرورت تدوین و اجرای راهبردهای مؤثر برای رفع این عقب‌ماندگی تأکید کرده و هشدار داده است که بدون افزایش برابری جنسیتی، گذار انرژی نه منصفانه خواهد بود و نه پایدار؛ و در آینده، خطر کمبود نیروی کار و محدود شدن تنوع دیدگاه‌ها، صنعت را تهدید می‌کند.

بر اساس داده‌های این مطالعه، بیشترین شکاف جنسیتی در جایگاه‌های مدیریتی و ارشد مشاهده می‌شود، جایی که زنان تنها ۱۹ درصد از کل مدیران را تشکیل می‌دهند. در مقابل، در مشاغل اداری حضور زنان به ۴۵ درصد می‌رسد، اما در حوزه‌های علمی، فنی و مهندسی (STEM) این رقم به ۲۸ درصد کاهش می‌یابد. پایین‌ترین سهم نیز مربوط به مشاغل فنی و مهارتی مانند نصاب‌ها، اپراتورهای ماشین‌آلات، برق‌کاران و کارگران ساختمانی است که نیازمند آموزش‌های فنی یا دوره‌های کارآموزی هستند؛ جایی که سهم زنان تنها ۲۲ درصد گزارش شده است.

فرانچسکو لاکامِرا، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر ، با اشاره به اهمیت داده‌های دقیق و سیاست‌گذاری هدفمند در بهبود وضعیت زنان در این صنعت گفت: «پیشبرد برابری جنسیتی در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر نیازمند داده‌های قابل اعتماد، سیاست‌های هدفمند و همکاری فعال همه ذی‌نفعان است. تحلیل ما تنها مطالعه‌ای است که این شکاف دانشی را پوشش می‌دهد. با وجود عملکرد بهتر نسبت به صنایع سوخت‌های فسیلی، پیشرفت در این زمینه بسیار محدود بوده و بخش انرژی‌های تجدیدپذیر هنوز مسیر طولانی در پیش دارد. برای بهره‌گیری کامل از ظرفیت گذار انرژی، باید زنان به عنوان شرکای برابر و رهبران آینده‌ساز به رسمیت شناخته شوند.»

IRENA در این گزارش تأکید می‌کند که ریشه‌های کمبود توازن جنسیتی در بخش انرژی از موانع ساختاری و فرهنگی در تمام مراحل مسیر حرفه‌ای ناشی می‌شود. زنان هنگام ورود به بازار کار با تبعیض و کلیشه‌های فرهنگی مواجه‌اند، در طول مسیر شغلی خود برای ایجاد توازن میان مسئولیت‌های حرفه‌ای و خانوادگی با دشواری‌های فزاینده روبه‌رو می‌شوند و در نهایت با سقف‌های شیشه‌ای و رویه‌های تبعیض‌آمیز مانع از ارتقا به جایگاه‌های مدیریتی مواجه می‌گردند.

این گزارش همچنین یادآور می‌شود که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، زنان به عنوان مصرف‌کنندگان و مدیران اصلی انرژی در سطح خانوار نقش حیاتی دارند و بیشترین فشار ناشی از فقر انرژی بر دوش آنان است. در سازمان‌های غیردولتی فعال در پروژه‌های خارج از شبکه و جامعه‌محور (Off-grid)، زنان حدود ۳۵ درصد از نیروی کار را تشکیل می‌دهند؛ رقمی که نشان‌دهنده ظرفیت بالای آن‌ها برای ایفای نقش مؤثرتر در رهبری و تصمیم‌سازی برای تحقق هدف توسعه پایدار سازمان ملل در دسترسی همگانی به انرژی است.

علاوه بر این، نتایج مطالعه IRENA از وجود تفاوت‌های قابل‌توجه در میان انواع سازمان‌ها حکایت دارد. در حالی که شرکت‌های خصوصی – که بخش عمده صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر را در اختیار دارند – کمترین میزان حضور زنان (۲۵ درصد) را گزارش کرده‌اند، سازمان‌های غیردولتی با حدود ۴۸ درصد و نهادهای دولتی و عمومی با ۳۷ درصد مشارکت زنان، عملکرد بهتری داشته‌اند.

IRENA در پایان گزارش خود خواستار تدوین راهبردهای جامع از بالا به پایین و پایین به بالا برای غلبه بر موانع ساختاری شده است. این نهاد تأکید دارد که دولت‌ها باید قوانین ضد تبعیض، پرداخت برابر و دسترسی عادلانه به آموزش را اجرا کنند و برابری جنسیتی را در سیاست‌های اقلیمی و انرژی بگنجانند. از سوی دیگر، کارفرمایان باید شرایط کاری انعطاف‌پذیر، فرآیندهای شفاف جذب و ارتقا، فرصت‌های منتورینگ، و محیط‌های کاری ایمن و محترمانه را فراهم سازند.

به گفته IRENA، نهادهای آموزشی، اتحادیه‌های کارگری، سازمان‌های مدنی و مؤسسات بین‌المللی نیز باید با تغییر کلیشه‌ها، گسترش فرصت‌ها و مطالبه‌گری در برابر نهادها، نقش فعالی در ایجاد عدالت جنسیتی در مسیر جهانی گذار به انرژی پاک ایفا کنند.

لینک کوتاه شده : Energyhorizon.ir/n/bcd8d