تجدیدپذیرها دیگر انتخاب نیستند، اجبارند/ساختار انرژی ایران نیازمند اصلاح فوری است

به گزارش چشم‌انداز انرژی، رئیس دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف، هاشم اورعی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بازار، به تحلیل وضعیت فعلی نیروگاه‌های کشور پرداخت و به مشکلات بنیادین ساختار انرژی ایران اشاره کرد. وی با بیان اینکه راندمان برخی نیروگاه‌ها در ایران به تنها ۲۰ درصد می‌رسد، تصریح کرد: «این بدان معناست که ۸۰ درصد انرژی سوخت مصرفی به صورت گازهای سمی و آلاینده‌های زیان‌بار تبدیل می‌شود که تأثیرات مخرب زیست‌محیطی فراوانی دارد.»

اورعی افزود که در سطح جهانی سیاست‌های ضد کربنی به سرعت در حال اجراست و بسیاری از کشورها در برنامه‌های خود اعلام کرده‌اند که بین سال‌های ۲۰۳۰ تا ۲۰۳۵ نیروگاه‌های زغالی خود را تعطیل خواهند کرد. وی اشاره کرد که حتی مصرف گاز طبیعی نیز به تدریج کاهش خواهد یافت، گرچه نیروگاه‌های گازی جدید همچنان وارد مدار می‌شوند و نیروگاه‌های هسته‌ای در سطح جهانی وضعیتی نسبتا ثابت دارند.

رئیس دانشکده برق دانشگاه شریف با بیان اینکه طی دو دهه اخیر حرکت جهانی به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر شتاب چشمگیری داشته، تاکید کرد که این روند به ویژه پس از توافقنامه پاریس در سال ۲۰۱۵ آغاز شد. در این توافقنامه، کشورهای دنیا متعهد شدند تا افزایش دمای زمین را نسبت به دوران پیشاصنعتی به حداکثر ۱.۵ درجه سانتی‌گراد محدود کنند. از همین رو، استفاده از سوخت‌های فسیلی به عنوان عامل اصلی گرمایش زمین شناخته شده و بسیاری کشورها با سرعت به سمت توسعه انرژی خورشیدی و بادی حرکت کرده‌اند.

اورعی با ارائه آمارهای سال ۲۰۲۳ اتحادیه اروپا بیان کرد: «برای اولین بار سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق از سوخت‌های فسیلی پیشی گرفته است؛ به طوری که ۳۵ درصد برق اروپا از منابع تجدیدپذیر و تنها ۳۲ درصد از سوخت‌های فسیلی تأمین شده است.» وی افزود: «سهم انرژی هسته‌ای در این دوره به ۲۳ درصد کاهش یافته است. همچنین کشورهای مختلفی مانند ایسلند، نروژ، اتریش و فنلاند با افزایش سهم انرژی‌های بادی و خورشیدی، کاهش سهم زغال‌سنگ را رقم زده‌اند؛ برای مثال سهم زغال‌سنگ در فنلاند از ۷۳ درصد به تنها یک درصد رسیده و آلمان نیز تمام نیروگاه‌های زغالی خود را تعطیل کرده است. ترکیه نیز با تولید ۴۲ درصد برق از منابع تجدیدپذیر، پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است.»

او با اشاره به پیش‌بینی افزایش شدید تقاضای برق تا سال ۲۰۵۰، تاکید کرد: «نیروگاه‌های تجدیدپذیر به سرعت در حال افزایش هستند و نکته مهم این است که در سال جاری میلادی به ازای هر ۱.۷ دلار سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، تنها یک دلار برای سوخت‌های فسیلی هزینه شده است.»

اما اورعی به نقد جدی ساختار مدیریتی و اقتصادی صنعت انرژی ایران پرداخت و گفت: «برخلاف تصور عمومی که علت ناترازی برق را کهنگی زیرساخت‌ها یا کمبود سرمایه‌گذاری می‌دانند، علت اصلی و ریشه‌ای این بحران، سیاست‌های مداخله‌گرانه دولت است.» وی توضیح داد که وزارتخانه‌های نفت و نیرو به جای تمرکز بر سیاست‌گذاری و نظارت، خود درگیر تولید، انتقال و توزیع انرژی شده‌اند و عملاً به بنگاه‌داری و دلالی در این حوزه مشغول‌اند که این موضوع باعث ایجاد رقابت ناعادلانه با بخش خصوصی و کند شدن توسعه پایدار انرژی‌های نو شده است.

رئیس دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف تصریح کرد: «ما در میانه گذار انرژی قرار داریم ولی متأسفانه هیچ برنامه‌ریزی منسجم و مشخصی در این زمینه در ایران صورت نگرفته است. رفتارهای ما کاملاً متفاوت با جریان جهانی است. حتی در شرایطی که دنیا زغال‌سنگ را کنار گذاشته، برخی در کشور ما پیشنهاد ساخت نیروگاه‌های زغال‌سنگی می‌دهند که این مسئله نشان‌دهنده عقب‌ماندگی فنی و مدیریتی است.»

وی در پایان افزود: «توسعه زیرساخت‌های انرژی، اعم از تجدیدپذیر یا غیرتجدیدپذیر، فرآیندی بلندمدت است و انتظار حل فوری مشکلات در چند ماه کاملاً غیرواقع‌بینانه است. اما بدون تدوین برنامه‌ای بلندمدت با افق پنج تا ده سال که سهم انرژی‌های پاک را به طور مستمر افزایش دهد، بحران انرژی نه تنها حل نخواهد شد بلکه عمیق‌تر خواهد شد.»

لینک کوتاه شده : Energyhorizon.ir/n/61722