عضو هیئت علمی پژوهشگاه صنعت نفت:
بازار جیسیسی قطر تنها مسیر فعال ایران برای ثبت پروژههای خورشیدی است/ تجدیدپذیرها از محدوده تحریمها خارجاند / سرمایهگذاران ایرانی بازارهای کربن را نمیشناسند و فرصتها از دست میرود
عضو هیئت علمی پژوهشگاه صنعت نفت با اشاره به اینکه تجدیدپذیرها از محدوده تحریمها خارجاند، اعلام کرد بازار جیسیسی قطر تنها مسیر فعال ایران برای ثبت پروژههای خورشیدی است. او با انتقاد از ناآگاهی سرمایهگذاران ایرانی نسبت به بازارهای کربن تأکید کرد که این بیاطلاعی موجب از دست رفتن فرصتهای مالی بزرگ در پروژههای تجدیدپذیر میشود.
به گزارش چشمانداز انرژی به نقل از خبرگزاری شانا، کاظم کاشفی عضو هیئتعلمی پژوهشگاه صنعت نفت در نشست تخصصی مشترک وزارت نفت و نیرو با موضوع توسعه نیروگاههای خورشیدی با تأکید بر ظرفیتهای گسترده بازارهای کربن در توسعه انرژیهای تجدیدپذیر در کشور گفت: «تأمین مالی کربن یکی از مهمترین ابزارهای مغفولمانده در ایران است و با بهرهگیری صحیح از آن میتوان علاوه بر رعایت ملاحظات فنی و امنیتی، مسیر جذب سرمایه برای پروژههای خورشیدی و بادی را هموار کرد.»
وی با اشاره به اینکه پروژههای تجدیدپذیر از دامنه تحریمها مستثنی هستند، اظهار کرد: «نباید بهدلیل تصور دشواری دسترسی به منابع خارجی، سناریوی تأمین مالی کربن را کنار گذاشت. تجدیدپذیرها از معدود حوزههایی هستند که از محدوده تحریمها خارجاند و امکان همکاری جدی در آنها وجود دارد.»
کاشفی در تشریح سازوکار بازارهای کربن توضیح داد که در این بازارها محور اصلی «دیاکسیدکربن معادل» است و هفت گاز گلخانهای در این نظام تعریف میشود. بازارهای کربن در دو دسته اجباری و داوطلبانه فعالیت میکنند؛ در بازارهای اجباری، دولتها سقف انتشار تعیین میکنند و واحدهایی که از سقف تجاوز کنند باید جریمه بدهند یا از واحدهای دیگر گواهی خریداری کنند. وی افزود: در بازارهای انطباقی (Compliance Market) قیمت هر تن انتشار بین ۵۰ تا ۱۸۷ دلار متغیر است، اما ایران هنوز بهطور رسمی وارد این بازارها نشده است.
این عضو هیئت علمی در توضیح آخرین وضعیت بازارهای بینالمللی کربن گفت: «بازارهای تحت پوشش سازمان ملل، مانند سازوکارهای موافقتنامه پاریس فعال هستند، اما چون ایران به این توافقنامه نپیوسته، امکان استفاده از ظرفیتهای آنها وجود ندارد. با این حال، بازارهای داوطلبانه همچنان فعالاند.» او افزود: «بسیاری از بازارهای بزرگ مانند آمریکا و برخی کشورهای اروپایی با ایران همکاری نمیکنند، اما بازار Global Carbon Council قطر (جیسیسی) همچنان با ایران کار میکند و ظرفیت قابل توجهی برای ثبت پروژههای خورشیدی و بادی دارد. این بازار گواهیهای معتبر صادر میکند و تعداد زیادی پروژه در آن ثبت شده است.»
او با اشاره به ظرفیتهای متنوع جیسیسی گفت: «در این بازار بیش از ۱۷۰ نوع گواهی در هشت دسته مختلف صادر میشود؛ از پروژههای خورشیدی و بادی تا بهبود راندمان تجهیزات، ارتقای فرایندهای صنعتی و بازیافت انرژی. هر دسته ساختار و قیمت جداگانه دارد و پروژههای ایرانی میتوانند وارد این بازار شوند.»
کاشفی در توضیح اهمیت اقتصادی این بازارها افزود: «برخی پروژههای بزرگ کشور مانند پروژههای فلرینگ ظرفیتهای درآمدی بزرگی دارند. در پروژههای فلرینگ حدود ۵ میلیون تن کاهش انتشار قابل ثبت است که با قیمت فعلی ۹ دلار برای هر تن در بازار جیسیسی، به معنای ۴۵۰ میلیون دلار درآمد سالانه است. در یک دوره دهساله این درآمد چندین برابر میشود و نباید چنین ظرفیتهایی نادیده گرفته شود.»
این پژوهشگر ادامه داد: «اگر از زمان اجرای پروژههای فلرینگ بیش از یک سال بگذرد، امکان ثبت سند اولیه پروژه در بازار کربن از بین میرود، و در حال حاضر هیچیک از پروژههای فلرینگ کشور از این فرصت استفاده نکردهاند.» او افزود: «پروژههای تبدیل پسماند به برق، هوشمندسازی چاههای کشاورزی، مدیریت آب و خاک و حوزه فروشگاهی نیز در دستههای مختلف بازار جیسیسی قرار میگیرند و ظرفیت بالایی برای صدور گواهی کربن دارند. همچنین پروژههای جنگلکاری، احیای جنگلها، بلوکربن و پروژههای حملونقل شامل مترو، BRT و ناوگان برقی و هیبریدی همگی واجد شرایط صدور گواهی کربنی هستند.»
او درباره نوسانات قیمتی بازار کربن توضیح داد: قیمت پروژههای انرژیهای تجدیدپذیر اکنون ۲ دلار است، در حالیکه قبلاً ۴ دلار بوده است. پروژههای بهرهوری انرژی مثل تعویض بخاری اکنون ۷ دلار قیمت دارند. پروژهها در جیسیسی در یک بازه دهساله ثبت میشوند؛ قیمت پایه پروژههای تجدیدپذیر در سال اول حدود ۲ دلار است و میانگین ۱۰ ساله این بازار ۳ تا ۷ دلار و روند صعودی آن میتواند قیمتها را به ۲۰ تا ۵۰ دلار برساند. به گفته او، هر ۱۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی حدود ۱۰۰ هزار تن کاهش انتشار ایجاد میکند که با قیمت فعلی میتواند ۲ میلیون دلار در دهسال و در سناریوهای بالاتر حتی ۱۰ میلیون دلار درآمد ایجاد کند.
کاشفی با اشاره به وضعیت کشورهای منطقه گفت: «تاکنون در بازار قطر ۱۵۰۰ پروژه ثبت شده و ۱۰۰ پروژه گواهی دریافت کردهاند. از ۳۰ گیگاوات ثبتشده در این بازار، ۲۸ میلیون تن کاهش انتشار مربوط به پروژههای خورشیدی است. از ۵۰۵ پروژه ثبتشده، ۲۰۳ پروژه خورشیدی هستند و کشورهایی مانند ترکیه، عراق و افغانستان از ایران در این حوزه جلوترند.»
وی توضیح داد که برای ثبت پروژه خورشیدی در بازار جیسیسی باید سند تخصصی پیدیدی (PDD) تهیه شود و پس از ارزیابی، پروژه در سایت ثبت میشود و یک سال بعد با اندازهگیری کنتور، گواهی صادر خواهد شد.
این عضو هیئت علمی پژوهشگاه صنعت نفت در بخش دیگری از سخنان خود یکی از دلایل اصلی عقبماندگی ایران در بازارهای کربن را کمبود آگاهی سرمایهگذاران ایرانی دانست و تصریح کرد: «بسیاری از سرمایهگذاران نمیدانند گواهی چگونه صادر میشود، چه بازارهایی فعالاند و درآمد این بازارها چقدر است. همچنین چالشهایی مانند مالکیت پروژهها، نحوه تقسیم درآمد بین سرمایهگذار و مشاور، محدودیتهای ناشی از تحریمها، کمبود تجربه داخلی، مسائل امنیتی مرتبط با اشتراکگذاری دادهها با مشاوران خارجی و الزامات اعتبارسنجی و راستیآزمایی از دیگر موانعی است که باید برای رفع آنها اقدام کرد.»
کاشفی در پایان تأکید کرد که با وجود همه این چالشها، ظرفیتهای بازار کربن ارزش بررسی عمیق را دارد و فرایند ارزیابی اولیه این پروژهها کاملاً رایگان است. کاشفی گفت: «با شناخت دقیق این بازارها میتوان ملاحظات امنیتی و فنی را رعایت کرد و از فرصتهای گسترده آن برای توسعه انرژیهای تجدیدپذیر در ایران بهره برد.»
لینک کوتاه شده : Energyhorizon.ir/n/993c0
نظر شما