رشد دو برابری تجدیدپذیرها تا ۲۰۳۰ با رهبری خورشید

به گزارش چشم‌انداز انرژی، بر اساس تازه‌ترین پیش‌بینی میان‌مدت آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، ظرفیت جهانی نیروگاه‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ بیش از دو برابر خواهد شد. این رشد سریع، با رهبری فناوری فتوولتائیک خورشیدی و تحت تأثیر فشارهای زنجیره تأمین، چالش‌های اتصال به شبکه، محدودیت‌های مالی و تغییرات سیاستی، ادامه خواهد یافت. گزارش سالانه IEA تحت عنوان «Renewables 2025» پیش‌بینی می‌کند که ظرفیت جهانی برق از منابع تجدیدپذیر تا پایان دهه جاری، حدود ۴۶۰۰ گیگاوات (GW) افزایش یابد؛ رقمی که معادل مجموع ظرفیت تولید برق چین، اتحادیه اروپا و ژاپن است.

سهم انرژی خورشیدی و دیگر منابع تجدیدپذیر

فتوولتائیک خورشیدی انتظار می‌رود که حدود ۸۰ درصد از رشد ظرفیت تجدیدپذیر در پنج سال آینده را به خود اختصاص دهد؛ این رشد عمدتاً ناشی از هزینه‌های پایین تولید برق و زمان صدور مجوز سریع‌تر است. پس از آن، انرژی بادی، برق‌آبی، زیست‌توده و زمین‌گرمایی سهم خود را خواهند داشت. نصب نیروگاه‌های زمین‌گرمایی نیز در بازارهای کلیدی از جمله ایالات متحده، ژاپن، اندونزی و چندین اقتصاد نوظهور به رکوردهای تاریخی خواهد رسید. علاوه بر این، افزایش چالش‌های اتصال به شبکه، علاقه تازه‌ای به توسعه نیروگاه‌های برق‌آبی تلمبه‌ذخیره‌ای ایجاد کرده است؛ رشدی که انتظار می‌رود در پنج سال آینده حدود ۸۰ درصد سریع‌تر از دوره پیشین باشد.

رشد سریع در اقتصادهای نوظهور

در کشورها و اقتصادهای نوظهور در آسیا، خاورمیانه و آفریقا، رقابت‌پذیری هزینه‌ها و حمایت‌های سیاستی موجب شتاب رشد انرژی‌های تجدیدپذیر شده است. بسیاری از دولت‌ها با اجرای برنامه‌های مناقصه جدید و افزایش اهداف ملی، شرایط را برای جذب سرمایه‌گذاران تسهیل کرده‌اند. پیش‌بینی می‌شود هند پس از چین به دومین بازار بزرگ رشد انرژی‌های تجدیدپذیر جهان تبدیل شود و به‌راحتی به اهداف بلندپروازانه خود تا سال ۲۰۳۰ دست یابد.

اعتماد سرمایه‌گذاران و توسعه بنگاه‌ها

سطح اعتماد شرکت‌های توسعه‌دهنده انرژی‌های تجدیدپذیر همچنان بالا باقی مانده است. اکثر توسعه‌دهندگان بزرگ، اهداف نصب ظرفیت خود برای سال ۲۰۳۰ را یا حفظ کرده‌اند یا افزایش داده‌اند، که نشان‌دهنده تاب‌آوری و خوش‌بینی در این بخش است. با این حال، انرژی بادی فراساحلی با چالش‌های بیشتری روبه‌روست و رشد پیش‌بینی‌شده آن حدود ۲۵ درصد کمتر از گزارش سال گذشته برآورد شده است؛ دلیل این کاهش، تغییرات سیاستی در بازارهای کلیدی، گلوگاه‌های زنجیره تأمین و افزایش هزینه‌هاست.

اظهارات مدیر اجراییIEA

فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی، در این گزارش گفت: «رشد ظرفیت جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر در سال‌های آینده عمدتاً تحت سلطه خورشیدی خواهد بود، اما انرژی‌های بادی، برق‌آبی، زیست‌توده و زمین‌گرمایی نیز سهم خود را خواهند داشت. فتوولتائیک خورشیدی به‌تنهایی حدود ۸۰ درصد از رشد ظرفیت تجدیدپذیر جهان در پنج سال آینده را تشکیل می‌دهد. علاوه بر رشد در بازارهای تثبیت‌شده، خورشید در کشورهایی مانند عربستان سعودی، پاکستان و چند کشور جنوب‌شرق آسیا شتاب خواهد گرفت. با افزایش نقش تجدیدپذیرها در سیستم‌های برق، سیاست‌گذاران باید توجه ویژه‌ای به امنیت زنجیره تأمین و چالش‌های اتصال به شبکه داشته باشند.»

بازنگری در پیش‌بینی‌ها

چشم‌انداز رشد ظرفیت جهانی تجدیدپذیرها نسبت به سال گذشته اندکی کاهش یافته است. دلیل اصلی این تعدیل، تغییرات سیاستی در ایالات متحده و چین است. در آمریکا، پایان زودهنگام مشوق‌های مالیاتی فدرال و تغییرات مقرراتی، رشد پیش‌بینی‌شده انرژی‌های تجدیدپذیر را نسبت به سال گذشته حدود ۵۰ درصد کاهش داده است. در چین نیز، تغییر نظام تعرفه‌های ثابت به نظام مناقصه‌ای، اقتصاد پروژه‌ها را تحت تأثیر قرار داده و پیش‌بینی رشد را کاهش داده است. با وجود این، کاهش رشد در این دو بازار با افزایش شتاب در دیگر مناطق جهان — به‌ویژه هند، اروپا و اکثر اقتصادهای نوظهور — تا حدی جبران شده است. این کشورها با اجرای سیاست‌های جاه‌طلبانه، افزایش حجم مناقصات، تسریع صدور مجوزها و توسعه سریع سامانه‌های خورشیدی پشت‌بامی، رشد خود را بهبود بخشیده‌اند. همچنین قراردادهای خرید برق شرکتی (PPA)، قراردادهای خدمات عمومی و نیروگاه‌های تجاری، به‌عنوان محرک‌های اصلی، حدود ۳۰ درصد از ظرفیت جدید جهانی تا سال ۲۰۳۰ را تشکیل خواهند داد؛ سهمی که دو برابر سهم پیش‌بینی‌شده سال گذشته است.

چشم‌انداز رشد فناوری‌ها تا سال ۲۰۳۰

فتوولتائیک خورشیدی تا سال ۲۰۳۰ همچنان ارزان‌ترین گزینه تولید برق جدید در بیشتر کشورها باقی می‌ماند. انرژی بادی، علی‌رغم چالش‌های کوتاه‌مدت، با رفع گلوگاه‌های زنجیره تأمین و پیشرفت پروژه‌ها، رشد قابل‌توجهی خواهد داشت، به‌ویژه در چین، اروپا و هند. انرژی برق‌آبی و سایر فناوری‌های تجدیدپذیر نیز نقش مهمی در پشتیبانی از شبکه‌ها و افزایش انعطاف‌پذیری سیستم‌های برق خواهند داشت.

زنجیره‌های تأمین و امنیت منابع

زنجیره‌های تأمین جهانی فتوولتائیک خورشیدی و عناصر کمیاب مورد استفاده در توربین‌های بادی همچنان به‌شدت متمرکز در چین هستند و این امر ریسک‌های امنیتی زنجیره تأمین را حفظ می‌کند. اگرچه سرمایه‌گذاری‌های جهانی برای متنوع‌سازی زنجیره تأمین در حال انجام است، پیش‌بینی می‌شود بیش از ۹۰ درصد تولید این بخش‌ها تا سال ۲۰۳۰ همچنان در چین باقی بماند.

چالش‌های شبکه و نیاز به انعطاف‌پذیری

افزایش سریع منابع تجدیدپذیر متناوب فشار بیشتری بر شبکه‌های برق وارد کرده است. در بسیاری از کشورها، رخدادهای کاهش تولید اجباری و قیمت‌های منفی برق افزایش یافته است که نشان‌دهنده نیاز فوری به سرمایه‌گذاری در شبکه‌ها، ذخیره‌سازی انرژی و نیروگاه‌های انعطاف‌پذیر است. برخی کشورها با برگزاری مناقصات ظرفیت و ذخیره‌سازی، به این موضوع پاسخ داده‌اند، اما سرمایه‌گذاری‌های بیشتر برای ادغام ایمن و اقتصادی این منابع ضروری است.

نقش تجدیدپذیرها در حمل‌ونقل و گرمایش

نقش انرژی‌های تجدیدپذیر در بخش‌های حمل‌ونقل و گرمایش نیز در سال‌های آینده افزایش خواهد یافت، اما به میزان محدود. در بخش حمل‌ونقل، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر از مصرف انرژی از ۴ درصد کنونی به حدود ۶ درصد در سال ۲۰۳۰ افزایش می‌یابد؛ این رشد عمدتاً ناشی از استفاده از برق تجدیدپذیر برای خودروهای برقی در چین و اروپا است، با رشد سوخت‌های زیستی در برزیل، اندونزی، هند و سایر بازارهای کلیدی. در بخش گرمایش نیز سهم جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر از تأمین انرژی ساختمان‌ها و صنایع از ۱۴ درصد فعلی به حدود ۱۸ درصد افزایش خواهد یافت.

اگر روند کنونی توسعه فناوری‌ها و سیاست‌های حمایتی ادامه یابد، جهان تا میانه دهه ۲۰۳۰ شاهد نقطه عطفی در تاریخ برق خواهد بود، جایی که انرژی‌های تجدیدپذیر از مجموع تولید برق فسیلی پیشی گرفته و مسیر گذار به برق بدون کربن با سرعت بیشتری طی خواهد شد.

لینک کوتاه شده : Energyhorizon.ir/n/f341d