سهم ناچیز تجدیدپذیرها در ایران؛ پیامد کم‌توجهی به سیاست‌ها و سرمایه‌گذاری

به گزارش چشم‌انداز انرژی، علی سپهر، رئیس انجمن مراکز تحقیق و توسعه انرژی نو، در گفت‌وگو با ایسنا درباره عقب‌ماندگی ایران در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر اظهار کرد: «از دلایل اصلی عقب‌ماندگی ایران در این حوزه می‌توان به راه‌اندازی دیرهنگام پروژه‌ها، کمبود مشوق‌ها و سیاست‌های حمایتی، مشکلات تأمین تجهیزات و سرمایه، وابستگی تاریخی به منابع نفت و گاز ارزان و مشکلات ساختاری بازار برق و تضمین خرید برق تجدیدپذیر اشاره کرد.»

وی افزود: «پیامد این عقب‌ماندگی آن است که سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق کشور بسیار ناچیز باقی مانده است. برای جبران این وضعیت، ایران نیازمند افزایش ظرفیت، اصلاح سیاست‌ها، تسهیل امور مالی و رفع موانع حقوقی و قانونی است. اگر روند فعلی با شتاب ادامه یابد، ممکن است سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سال‌های آینده به چند درصد برسد، اما رسیدن به سطح کشورهای پیشرفته نیازمند تلاش و سرمایه‌گذاری بیشتر است.»

سپهر تأکید کرد: «با توجه به توان بالقوه بالای ایران در منابع خورشیدی، بادی، زمین‌گرمایی و زیست‌توده، امکان دستیابی به ظرفیت قابل توجهی از انرژی‌های تجدیدپذیر وجود دارد. بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در بیشتر مناطق کشور، منابع بادی قابل توجه در شرق و شمال‌غرب، و ظرفیت‌های زیست‌توده و زمین‌گرمایی، فرصت‌های عظیمی برای توسعه انرژی پاک فراهم می‌کند.»

وی ادامه داد: «تحقق اهداف برنامه هفتم توسعه، شامل افزایش ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر تا ۱۲ هزار مگاوات تا سال ۱۴۰۸، می‌تواند حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد برق کشور را از منابع تجدیدپذیر تأمین کند و بخشی از کسری برق را جبران نماید. البته این جایگزین کامل نیروگاه‌های حرارتی نخواهد بود و نیازمند اقدامات هم‌زمان در بخش‌های مالی، قانونی و سرمایه‌گذاری است.»

رئیس انجمن مراکز تحقیق و توسعه انرژی نو، همچنین با مرور تاریخچه انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران گفت: «اولین فعالیت‌های این حوزه به دهه ۵۰ خورشیدی بازمی‌گردد، زمانی که مطالعات انرژی خورشیدی در دانشگاه شیراز آغاز شد و طراحی نیروگاه خورشیدی سهموی خطی (CSP) انجام گرفت. همچنین در سال ۱۳۵۶ نمونه‌های آبگرمکن خورشیدی در تهران و اصفهان نصب و آزمایش شدند.» وی افزود: «با وقوع انقلاب اسلامی، پروژه‌های خورشیدی مانند شیراز متوقف شد و فعالیت‌های آزمایشی به حالت تعلیق درآمد. در دهه ۱۳۶۰ به دلیل جنگ ایران و عراق، تمرکز دولت بر بازسازی کشور و امنیت انرژی بود و عملاً موضوع انرژی‌های تجدیدپذیر به فراموشی سپرده شد. تنها فعالیت‌های محدود پژوهش‌های دانشگاهی و مطالعات محدود انرژی بادی در منجیل ادامه یافت.»

سپهر ادامه داد: «در دهه ۱۳۷۰ نخستین توربین‌های بادی در منجیل نصب شد و بهره‌برداری تجاری از انرژی بادی آغاز شد. همچنین آزمایشگاه‌های تحقیقاتی خورشیدی و بادی در دانشگاه‌ها شکل گرفت و در سال ۱۳۷۹ سازمان انرژی نو ایران (سانا) به‌عنوان متولی توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر تأسیس شد.»

وی با اشاره به رشد انرژی‌های تجدیدپذیر در دهه ۱۳۸۰ گفت: «در این دوره نصب نیروگاه‌های کوچک بادی در بینالود و توسعه بیشتر پروژه‌های منجیل انجام شد. در سال ۱۳۸۸ نیروگاه خورشیدی حرارتی شیراز با ظرفیت ۲۵۰ کیلووات به بهره‌برداری رسید. همچنین پروژه‌های برق‌آبی کوچک و زیست‌توده آغاز شد.»

سپهر درباره دهه ۱۳۹۰ اظهار کرد: «این دهه نقطه عطف رشد قانونی و حمایتی انرژی‌های تجدیدپذیر بود. تصویب قراردادهای خرید تضمینی برق (FIT) توسط وزارت نیرو و ساتبا، زمینه‌ساز رشد سریع ظرفیت‌های خورشیدی پشت‌بامی و مزرعه‌ای در استان‌هایی مانند یزد، کرمان و همدان شد و تا سال ۱۳۹۸ ظرفیت تجدیدپذیر ایران به حدود ۸۰۰ مگاوات رسید.»

وی در مورد دهه ۱۴۰۰ افزود: «تا پایان سال ۱۴۰۱، ظرفیت نصب شده انرژی‌های تجدیدپذیر به حدود ۱۰۸۷ مگاوات رسید که شامل ۴۸۵ مگاوات خورشیدی، ۳۶۵ مگاوات بادی، ۱۰۳ مگاوات برق‌آبی کوچک و ۲۲ مگاوات زیست‌توده و توربین انبساطی است. با این حال، سهم این منابع در تولید برق کشور هنوز کمتر از یک درصد است.»

لینک کوتاه شده : Energyhorizon.ir/n/df292