در سهماهه نخست سال ۱۴۰۴، نیروگاههای تجدیدپذیر کشور موفق به تولید ۸۳۶ گیگاوات ساعت برق شدند؛ رقمی که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، رشد ۳۰ درصدی را نشان میدهد. نیروگاههای خورشیدی با سهم ۵۶ درصدی و جهش ۷۷ درصدی در تولید، در صدر منابع انرژی پاک قرار گرفتند و نقشی تعیینکننده در این رشد ایفا کردند.
دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، با صدور فرمانی اجرایی، دستور پایان دادن به حمایتهای مالیاتی از نیروگاههای خورشیدی و بادی را صادر کرد. این فرمان که در راستای سیاست انرژیمحور دولت او تنظیم شده، حذف اعتبارات مالیاتی برای تولید و سرمایهگذاری در انرژی پاک را هدف قرار داده و اولویت را به منابع «قابل اتکا» مانند سوختهای فسیلی و انرژی هستهای میدهد.
در پروژهای مشترک میان دانشگاه صنعتی امیرکبیر و دانشگاه آلبورگ دانمارک، سیستم نوینی برای ذخیرهسازی انرژی در مناطق با مصرف نزدیک به صفر توسعه یافت. این طرح با محوریت استفاده از هیدروژن سبز، دو شاخص جدید فنی-اقتصادی را برای طراحی و سرمایهگذاری در زیرساختهای انرژی پاک معرفی کرده است.
مجری طرح نیروگاههای خورشیدی کشور از آغاز اجرای طرح احداث ۵۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی در زمینهای بلااستفاده اطراف سدها خبر داد. این طرح با مشارکت بخش خصوصی و استفاده از زیرساختهای آماده مناطق سدسازی، ظرف مدت چهار ماه قابل بهرهبرداری خواهد بود.
قزاقستان با هدف توسعه انرژیهای تجدیدپذیر و افزایش تابآوری شبکه برق، هشت پروژه بزرگ زیرساختی به ارزش ۲.۳ تریلیون تنگه (۴.۴ میلیارد دلار) را از طریق اپراتور ملی برق KEGOC اجرا میکند. این برنامه بخشی از نقشه راه ملی برای افزودن ۲۶ گیگاوات ظرفیت جدید تا سال ۲۰۳۵ است.
بازار انرژیهای تجدیدپذیر در منطقه آسیا-پاسیفیک، بهعنوان یکی از پویاترین و پرشتابترین بازارهای جهان، در مسیر تحولی بنیادین قرار گرفته است؛ تحولی که نهتنها ساختار تولید و مصرف انرژی را در این بخش از جهان متحول میسازد، بلکه بر معادلات جهانی انرژی در دهه آینده نیز تأثیرگذار خواهد بود. طبق گزارش جامع گروه مشاورهای IMARC، ارزش بازار انرژیهای تجدیدپذیر در این منطقه که در سال ۲۰۲۴ معادل ۳۳۰.۵ میلیارد دلار برآورد شده، پیشبینی میشود تا سال ۲۰۳۳ با رشدی دوبرابری به ۷۱۱.۸ میلیارد دلار برسد. این جهش، با نرخ رشد سالانه مرکب (CAGR) ۸.۹ درصد در فاصله سالهای ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۳، حاصل ترکیبی از سیاستهای حمایتی دولتها، رشد فزاینده تقاضا برای انرژی پاک، پیشرفتهای سریع فناورانه در حوزههای ذخیرهسازی، خورشیدی، بادی و برقآبی، و نیز سرمایهگذاریهای داخلی و خارجی در زیرساختهای مرتبط است. کشورهایی مانند چین، هند، ژاپن، کرهجنوبی و استرالیا، با تخصیص منابع گسترده و اجرای پروژههای عظیم در زمینه انرژی پاک، در حال ایفای نقشی کلیدی در گذار جهانی به سمت انرژیهای کمکربن هستند و موقعیت راهبردی این منطقه را در آینده انرژی جهان تثبیت میکنند.
سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) و فدراسیون صنعت نفت ایران با امضای یک تفاهمنامه همکاری، احداث ۱۸۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی را در سال نخست اجراییسازی و تعویض ۱۰ میلیون بخاری گازی پرمصرف را با مدلهای کممصرف در دستور کار قرار دادند.
در سهماهه نخست سال ۱۴۰۴، بیش از ۲۲۳ میلیون کیلوواتساعت برق تجدیدپذیر در تابلوی سبز بورس انرژی معامله شد که معادل ۳۳ درصد کل معاملات سال گذشته است؛ روندی که نشان میدهد بازار برق پاک ایران در مسیر رشد شتابان و تثبیت جایگاه خود قرار گرفته است.
عملیات اجرایی احداث یک نیروگاه خورشیدی سهمگاواتی در محوطه حوزه ستادی شرکت برق منطقهای تهران آغاز شده و پروژه وارد مرحله نصب پنلها شده است. این پروژه با حمایت ساتبا و با هدف توسعه انرژیهای پاک و الگوسازی برای سایر مراکز دولتی اجرا میشود.
بانک الرشید عراق با هدف ترویج استفاده از انرژی خورشیدی در میان شهروندان و کارکنان دولت، از آغاز اعطای وامهایی با سقف ۳۰ میلیون دینار برای خرید سامانههای انرژی تجدیدپذیر خبر داد. این تسهیلات با نرخ بهره ۳ درصد و فرآیند ساده، از طریق پلتفرم «اور» ارائه میشود.
رویداد علمی–آموزشی «سكون» با تمرکز بر انرژیهای تجدیدپذیر و آینده پایدار، در مرکز تعاملی مشکات ریاض برگزار شد. این رویداد پنجروزه با استقبال گسترده خانوادهها و علاقهمندان به علم همراه بود و با اجرای برنامههای تعاملی، نمایشهای علمی و فیلمهای اختصاصی به کار خود پایان داد.
در آستانه اعلام رسمی طرح ملی مشارکت خانوارها در تولید برق تجدیدپذیر، پشتبام خانهها آماده تبدیل شدن به نیروگاههای خورشیدی کوچکمقیاس هستند. وزیر نیرو اعلام کرده این برنامه با هدف افزایش تابآوری شبکه برق و ایجاد درآمد پایدار برای مردم طراحی شده است. طبق این طرح، خانوارهای واجد شرایط میتوانند پنلهای خورشیدی ۵ کیلوواتی نصب کنند و برق تولیدی خود را با قرارداد ۲۰ ساله به دولت بفروشند. یک سامانه ۵ کیلوواتی در مناطق پرآفتاب ایران میتواند ماهانه حدود ۷۵۰ تا ۸۰۰ کیلووات ساعت برق تولید کند که معادل درآمدی بیش از ۱.۵ تا ۲ میلیون تومان برای خانوار است؛ درآمدی که نهتنها قبض برق را صفر میکند، بلکه منبع اقتصادی جدیدی برای خانوادهها محسوب میشود. شرکت توانیر و سازمان ساتبا فرآیند درخواست، نصب و اتصال به شبکه را در کمتر از ۷ روز تسهیل کردهاند، هرچند سامانه مهرسان فعلاً بهخوبی جوابگوی تقاضا نبوده است. این طرح، گامی به سمت مدل اقتصادی نوین است که به جای یارانه مصرف، به تولید برق خانگی یارانه میدهد و بار مالی دولت را کاهش میدهد. کارشناسان معتقدند تولید برق در محل مصرف باعث کاهش فشار روی شبکه سراسری، افزایش تابآوری و توزیع متوازن تولید میشود. با این حال، چالشهایی مانند تأمین تسهیلات، آموزش بهرهبرداران، قیمتگذاری شفاف و عدالت فضایی در دست بررسی است تا طرح با موفقیت اجرا شود و نقش مهمی در امنیت انرژی کشور ایفا کند.