انرژی های تجدید پذیر

آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) در تازه‌ترین گزارش میان‌مدت خود، با عنوان «Renewables 2025» پیش‌بینی کرده است که ظرفیت جهانی نیروگاه‌های تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰ بیش از دو برابر خواهد شد. این رشد سریع عمدتاً تحت رهبری انرژی خورشیدی فتوولتائیک رخ می‌دهد و نشان‌دهنده تحول عمیق در مسیر جهانی گذار به برق بدون کربن است. بر اساس این گزارش، افزایش ۴۶۰۰ گیگاواتی ظرفیت تجدیدپذیرها تا سال ۲۰۳۰ معادل مجموع ظرفیت تولید برق چین، اتحادیه اروپا و ژاپن است. انرژی خورشیدی بیش از ۸۰ درصد از این رشد را به خود اختصاص خواهد داد و پس از آن، انرژی بادی، برق‌آبی، زیست‌توده و زمین‌گرمایی نقش مکمل خواهند داشت. نصب نیروگاه‌های زمین‌گرمایی در بازارهای کلیدی مانند ایالات متحده، ژاپن و اندونزی به رکوردهای تاریخی خواهد رسید، و علاقه به توسعه نیروگاه‌های برق‌آبی تلمبه‌ذخیره‌ای به‌دلیل چالش‌های اتصال به شبکه افزایش یافته است. در کشورهای نوظهور آسیا، خاورمیانه و آفریقا، ترکیب رقابت‌پذیری هزینه‌ها و حمایت‌های سیاستی موجب شتاب رشد انرژی‌های تجدیدپذیر شده است، به‌طوری که هند پس از چین به دومین بازار بزرگ رشد انرژی پاک تبدیل خواهد شد. آژانس بین‌المللی انرژی تأکید کرده است که برای تحقق کامل این چشم‌انداز، کشورها باید سرمایه‌گذاری در شبکه‌ها، ذخیره‌سازی انرژی و زیرساخت‌های انعطاف‌پذیر را افزایش دهند تا پایداری و امنیت سیستم‌های برق تضمین شود. با ادامه روند فعلی، انرژی‌های تجدیدپذیر تا میانه دهه ۲۰۳۰ سهم غالب تولید برق جهان را به دست خواهند آورد و نقطه عطفی در تاریخ انرژی ایجاد خواهند کرد، جایی که تولید برق پاک از مجموع تولید فسیلی پیشی گرفته و مسیر گذار جهانی به انرژی بدون کربن با شتاب بیشتری طی خواهد شد.

دانشگاه خوارزمی در مسیری نوین برای توسعه پایدار گام برداشته است. این دانشگاه علاوه بر اجرای پروژه نصب پنل‌های خورشیدی در پردیس کرج، برنامه تأسیس «پژوهشکده انرژی‌های نوظهور» را نیز در دستور کار دارد؛ اقدامی که جایگاه خوارزمی را در پیگیری علمی و پژوهشی انرژی‌های پاک و خورشیدی ارتقا خواهد داد.

معاون وزیر نیرو و رئیس ساتبا در دیدار با سفیر نروژ بر توسعه همکاری‌های دوجانبه در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر تأکید کردند. ایران آمادگی دارد از تجارب نروژ در مدیریت شبکه برق و بهره‌گیری از منابع پاک، شامل نیروگاه‌های برق‌آبی، بادی و خورشیدی، برای ارتقای بهره‌وری انرژی و توسعه پروژه‌های نوین تجدیدپذیر بهره گیرد.

دفتر برنامه، بودجه و تنظیم مقررات ساتبا از راه‌اندازی سامانه آماری صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر خبر داد. این پایگاه به‌عنوان مرجع رسمی داده‌های نیروگاه‌های خورشیدی، بادی و سایر منابع پاک، با هدف شفاف‌سازی و تسهیل سیاست‌گذاری، دسترسی فعالان و سرمایه‌گذاران به آمار جامع صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر ایران را فراهم می‌کند.

بر اساس آخرین داده‌های یورواستات، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق اتحادیه اروپا در سه‌ماهه دوم ۲۰۲۵ به ۵۴٪ رسید و برای اولین بار انرژی خورشیدی به بزرگ‌ترین منبع برق اتحادیه اروپا تبدیل شد. این تحول نشان‌دهنده پیشرفت چشمگیر اروپا در مسیر گذار انرژی، کاهش کربن و تقویت امنیت انرژی است.

منطقه عربی طی دو دهه گذشته موفق به جذب ۳۶۰ پروژه انرژی تجدیدپذیر خارجی با سرمایه‌گذاری بیش از ۳۵۱ میلیارد دلار شده است که بیش از ۸۳٬۰۰۰ شغل ایجاد کرده است. گزارش جدید Dhaman نشان می‌دهد که کشورهای غیرعرب مانند آمریکا، ترکیه و فرانسه نقش مهمی در تأمین تجهیزات و توسعه این پروژه‌ها داشته‌اند.

عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو، در گفت‌وگوی زنده با صدا و سیما اعلام کرد که تقاضای بیش از ۷۰ هزار مگاوات برای توسعه و سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور وجود دارد. وی تأکید کرد که دولت باید فضایی جذاب و قابل مدیریت برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و مشارکت مردمی فراهم کند تا این ظرفیت به بخش واقعی اقتصاد انرژی تبدیل شود.

سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) اعلام کرد، تعرفه برق تجدیدپذیر ویژه صنایع پرمصرف با قدرت مصرف بیش از یک مگاوات که حداقل ۳ درصد از برق مصرفی خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین نکرده‌اند، برای آبان ماه ۱۴۰۴ معادل ۶۷۱۰۰ ریال به ازای هر کیلووات‌ساعت تعیین شد. این رقم نسبت به مهرماه افزایش یافته است.

سید مهدی حسینی، مدیرکل برنامه، بودجه و تنظیم مقررات ساتبا، از ابلاغ دستورالعمل تازه‌ای خبر داد که زمینه فروش برق تولیدی نیروگاه‌های خورشیدی خانگی و کشاورزی را در بورس انرژی فراهم می‌کند؛ اقدامی که به گفته او می‌تواند نقطه عطفی در توسعه بازار برق سبز و مشارکت سرمایه‌گذاران خرد باشد.

احمد انارکی محمدی، نماینده رفسنجان و انار و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، تأکید کرد که توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور با مانع کمبود زیرساخت‌های کلان مواجه است. وی افزود: «با وجود صدور مجوز برای برخی نیروگاه‌های خورشیدی، هنوز اقدامی برای اجرایی کردن این پروژه‌ها صورت نگرفته و روند توسعه انرژی پاک با تأخیر مواجه شده است.»

مدیرکل دفتر بررسی‌های اقتصادی و تأمین منابع مالی ساتبا از تمدید و اصلاح فراخوان اعطای تسهیلات بانک ملت برای احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر کوچک‌مقیاس خبر داد. بر اساس این اصلاحیه، متقاضیان واجد شرایط می‌توانند تا ساعت ۱۷ روز چهارشنبه ۹ مهرماه ۱۴۰۴ درخواست خود را از طریق سامانه صندوق پژوهش و فناوری نیرو ثبت کنند.

حمیدرضا عظیمی قائم‌مقام ساتبا از افزایش ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور به ۷۰۰۰ مگاوات تا پایان سال خبر داد و گفت که برنامه احداث ۵۰۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی جدید با مشارکت صندوق توسعه ملی و سرمایه‌گذاری ۵۰۰ میلیون دلاری بخش خصوصی در حال اجراست. این طرح‌ها بخشی از برنامه توسعه انرژی‌های پاک کشور محسوب می‌شوند.